Echtscheiding

Stap 1: Scheidingsmelding

Voor veel mensen is dit de moeilijkste stap want hoe vertel je aan je partner dat je wilt scheiden? Vertel het persoonlijk, draai er niet omheen en geef uw partner rustig de gelegenheid om te reageren. Leg uit waarom het voor u beter is om uit elkaar te gaan. Uw partner heeft tijd nodig om de klap te verwerken en na te denken over hoe het verder moet.  

Als u met elkaar in gesprek blijft, kunt u vrijwel zeker ook ‘samen’ scheiden. Zoek daarbij zo snel mogelijk hulp. Een goede scheidingsadvocaat of -mediator kan u helpen met de zakelijke kant, maar ook tijdens de eerste, emotionele fase. 

Stap 2: Specialistische hulp

Om te kunnen scheiden heeft u een advocaat of advocaat/scheidingsmediator nodig. Een echtscheiding wordt uitgesproken door de rechter en alleen advocaten mogen een verzoekschrift voor echtscheiding bij de rechtbank indienen. Bij mediation kiest u samen voor de begeleiding van één advocaat/scheidingsmediator. Bespreek dit met elkaar. De scheiding zonder mediation levert meestal meer strijd op en is daardoor vaak duurder en kost in ieder geval veel meer tijd. Voor een procedure op tegenspraak bij de rechtbank (zonder een eventueel hoger beroep meegerekend) moet u uitgaan  van minimaal één jaar indien u ieder een eigen advocaat inschakelt om uw verzoeken en verweer in te dienen.  Ook als uw partner niet wil scheiden, kunt u voorstellen om samen naar een mediator te gaan. De beslissing om te scheiden neemt u dan niet samen, maar de gevolgen ervan kunt u wellicht wel samen regelen. Een echtscheiding is immers niet tegen te houden, als één van de partners doorzet. De echtscheiding wordt door de rechtbank uitgesproken op basis van de duurzame ontwrichting van het huwelijk. Om dat vast te kunnen stellen is het voldoende dat één van de partners stelt (en daar niet op terug komt) dat er sprake is van duurzame ontwrichting. Bewijs daarvan is niet nodig en de schuldvraag wordt niet gesteld. 

De volgende stappen zijn erop gericht om de juiste gegevens te verzamelen.

Stap 3: Persoonlijke gegevens

Om te kunnen scheiden heeft u allereerst de persoonlijke gegevens van u en uw partner en eventuele kinderen nodig. Noteer ook de gegevens van het huwelijk, zoals trouwdatum en -plaats. Als u een akte van  huwelijkse voorwaarden heeft laten opstellen, voeg die dan bij de stukken. Is die akte er niet, dan bent u (normaal gesproken) getrouwd in gemeenschap van goederen.

Stap 4: Bezittingen en schulden

Maak een compleet overzicht van alle bezittingen en schulden van u en uw partner en verzamel de bewijsstukken hiervan. Denk bijvoorbeeld aan het eigendomsbewijs van uw huis en de notariële hypotheekakte. En aan financiële stukken als de kapitaalverzekering, lijfrentepolissen, beleggingen, bankafschriften (van spaar- en bankrekeningen) en de aangiften inkomstenbelasting van de afgelopen jaren. Verder van belang zijn bijvoorbeeld de gegevens van motorvoertuig(en) en een inboedellijst. Bedenk alvast hoe u de inboedel wilt verdelen of doe daarvoor een voorstel. 

Stap 5: Alimentatie

U wilt natuurlijk graag weten hoe u er na de scheiding financieel bij komt te zitten. Mogelijk moet er kinderalimentatie of partneralimentatie worden betaald. Daarvoor is het belangrijk dat u bewijsstukken van het inkomen en de vaste lasten van u en uw partner verzamelt. Dit is ook het moment om na te denken over de toekomstige woonplannen en de financiële gevolgen hiervan: wilt u een huis kopen of juist huren? Wilt u misschien uw partner uitkopen, zodat u de eigen woning op naam krijgt? 

Stap 6: Pensioen

Een scheiding kan ook gevolgen hebben voor uw pensioen. Om dat te kunnen bepalen, zijn bewijsstukken nodig van alle door u en uw partner opgebouwde pensioenaanspraken. Heeft u bij meer werkgevers gewerkt? Dan heeft u soms bij meer pensioenverzekeraars pensioen opgebouwd.Via www.mijnpensioenoverzicht.nl kunt u een overzicht krijgen van de door u opgebouwde pensioenrechten. U hebt daarvoor wel een DigiD nodig.Bent u directeur-grootaandeelhouder en heeft u pensioen in eigen beheer opgebouwd? Verzamel dan de pensioenbrief en de laatste overzichten die door de accountant zijn gebruikt voor de jaarstukken. Meer informatie over pensioen bij scheiding vindt u op www.pensioenkijker.nl. 

Stap 7: Ouderschapsplan

Heeft u kinderen? Dan zijn u en uw partner wettelijk verplicht een ouderschapsplan te maken. Dit ouderschapsplan wordt samen met het verzoek tot scheiding bij de rechtbank ingediend. In dit plan legt u samen onder meer afspraken vast over:

• de manier waarop u de zorg- en opvoedtaken verdeelt en/of het recht en de verplichting tot omgang vormgeeft
• de manier waarop u elkaar informeert en raadpleegt over belangrijke gebeurtenissen voor de kinderen en over het vermogen van de minderjarige kinderen
• de kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen

De wetgever wil dat u de kinderen betrekt bij het maken van het ouderschapsplan. Het gaat dan vooral om afspraken waar ze direct zelf mee te maken krijgen. Dat betekent niet dat u als ouders verplicht bent om altijd hun voorkeur te volgen, maar wel dat u er rekening mee houdt. De advocaat of advocaat/scheidingsmediator zal dit met u bespreken. Hoe meer u van tevoren nadenkt over de manier waarop u met de kinderen wilt omgaan, hoe beter het is. 

Het vervolg

Met al deze informatie kan een advocaat of advocaat/scheidingsmediator u door de scheiding heen helpen. Hoe meer afspraken u en uw partner samen maken, hoe sneller de procedure verloopt. Lukt het om overal samen afspraken over te maken, dan is de scheiding bij de rechtbank slechts een formaliteit en binnen enkele weken een feit. Lukt dat niet dan kunt u niet meer doen dan zoveel mogelijk gegevens te verzamelen en deze aan de advocaat te overhandigen. De advocaat kan zelf geen gegevens opvragen bij de belastingdienst of andere instanties. De rechtbank gaat ook niet zelf op onderzoek uit en oordeelt over de stukken die worden aangeleverd. De hoofdregel is: wie stelt moet bewijzen. Zo zal het ontbreken van draagkracht in het geval om alimentatie wordt verzocht, moeten worden aangetoond met bewijsstukken omtrent het inkomen. 

Een aantal praktische zaken regelt u zelf. Het is altijd verstandig om u op tijd in te schijven als woningzoekende.U kunt alvast een eigen bankrekening openen.De contracten die u hebt lopen, bijvoorbeeld een telefoonabonnement of een risicoverzekering wilt u ook in beeld hebben. Sommigen daarvan wilt u misschien voort zetten, anderen wilt u misschien liever opzeggen. Dat soort zaken regelt u zelf. Wel is het goed om dit altijd met uw partner te bespreken. Uw acties kunnen immers gevolgen hebben voor uw partner en als die plotsklaps voor een verrassing komt te staan, zoals bijvoorbeeld een geblokkeerde bankrekening, volgt er meestal een onaangename tegenreactie. Indien u het gevoel hebt dat het nodig is om een bankrekening te blokkeren, is het de hoogste tijd om (eerst) een advocaat te raadplegen of samen een scheidingsmediator in te schakelen. De scheidingsmediator kan er ook voor zorgen dat er voorlopige afspraken worden gemaakt.