In familiezaken zoals echtscheidingsprocedures, procedures tot vaststelling van de verdeling, ontkenning vaderschap enzovoorts geldt dat men zich als procespartij dient te laten vertegenwoordigen door een advocaat. De advocaat maakt namens een procespartij de procedure aanhangig bij de rechtbank door het indienen van de dagvaarding of het verzoekschrift, dient de overige processtukken in en vertegenwoordigt de partij ter zitting. Beter gezegd: staat de cliënt bij ter zitting, want het wordt niet op prijs gesteld door de rechtbank indien de procespartij zelf verstek laat gaan. De rechter wil meestal de partij zelf ook vragen kunnen stellen en als die er dan niet bij is om direct antwoord te geven, kan de rechter daaraan de gevolgen verbinden die hij geraden acht. De rechter heeft de regie en het staat partijen niet zonder meer vrij om het woord geheel over te laten aan de advocaat.
De rechtbank verlangt dat de advocaat op de in het geldende procesreglement voorgeschreven wijze en binnen de daartoe gestelde termijnen de stukken aanlevert.
Een voorbeeld van hoe het kan lopen als een procespartij zelf de regie wil houden geeft de uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 20 mei 2020 ECLI:NL:RBROT:2020:4678
In deze dagvaardingsprocedure ging het om de door de man tijdens het huwelijk opgebouwde pensioenrechten. Het huwelijk was al jaren eerder, in een verzoekschriftprocedure, ontbonden. De advocaat van de man had namens hem als eiser een conclusie van repliek ingediend bij de rechtbank. De conclusie van repliek is een schriftelijk stuk dat de eiser in een civiele procedure indient in reactie op het verweer van de gedaagde in de conclusie van antwoord na dagvaarding (het inleidend processtuk waarmee de procedure aanhangig wordt gemaakt en de gedaagde wordt opgeroepen).
De rechtbank overweegt als volgt: Eiser heeft een conclusie van repliek genomen
van 80 bladzijden. De rechtbank neemt geen kennis van de bladzijden 13 tot
aan bladzijde 80 bovenaan. Op deze bladzijden is niet de advocaat van de man aan
het woord, maar de man zelf, met een (poging tot) juridische weerlegging van het
standpunt van de vrouw. De advocaat van de man miskent dat in een procedure bij de
handelskamer van de rechtbank verplichte procesvertegenwoordiging door een
advocaat geldt. Een advocaat dient zelf een juridische vertaalslag te maken
van het standpunt van de cliënt. Verplichte procesvertegenwoordiging door een
advocaat zou een wassen neus zijn indien deze slechts optreedt als
doorgeefluik.
De rechtbank laat aldus het betoog van de man in de door hem zelf geschreven conclusie grotendeels buiten beschouwing.
